Tóc Xanh Vạt Áo - ngày hội Việt phục và văn hóa truyền thống Việt Nam
Sự kiện được tổ chức vào ngày Chủ nhật, 24 tháng 03 năm 2024 tại Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn TP.HCM (số 10-12 Đinh Tiên Hoàng, Quận 1, TP.HCM). Đây là sự kiện trọng điểm, mở màn cho tuần lễ văn hóa “Sóng Đôi” được tổ chức thường niên bởi Đoàn Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn.
Tóc Xanh Vạt Áo mùa 4 – tôn vinh Việt phục & văn hóa truyền thống, hướng đến kỉ niệm 280 năm ngày Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát định chế Áo Dài
Trải qua 3 mùa tổ chức gây tiếng vang, Tóc Xanh Vạt Áo đã khẳng định vị thế của một ngày hội văn hóa truyền thống với quy mô lớn nhất tại miền Nam. Tóc Xanh Vạt Áo là ngày hội nơi người tham dự có thể trải nghiệm những di sản vật chất & tinh thần của tiền nhân, học hỏi được những bài học lý thú và đầy sinh động về văn hóa cổ truyền của người Việt Nam. Ngày hội cũng là nơi để các bạn trẻ có thể đắm chìm trong bầu không khí văn hóa, kiêu hãnh khoác lên mình những trang phục truyền thống, mang đến những câu chuyện của cha ông cũng như kết giao những người bạn mới. Tóc Xanh Vạt Áo qua đó cũng trở thành một sự kiện văn hóa lớn thường niên nhận về sự chờ đợi của đông đảo những trái tim nó tình yêu với lịch sử Việt Nam.
Bên cạnh đó, Tóc Xanh Vạt Áo 2024 cũng được tổ chức trong thời điểm kỉ niệm 280 năm ngày Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát định chế áo dài (1744 – 2024), tiền thân của chiếc áo dài hiện đại. Ngày hội cũng mong muốn góp phần khẳng định vị thế và vẻ đẹp của áo dài truyền thống trong dòng chảy thời trang đương đại.
Tiến sĩ Phan Thanh Hải – Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Thừa Thiên – Huế, Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia – nhận định: “Áo ngũ thân- tiền thân của áo dài hiện đại, được hình thành, sáng tạo bởi cư dân Đàng Trong trong quá trình Nam tiến, chiếm lĩnh đất phương Nam và hòa nhập vào cộng động Đông Nam Á. Tròn 280 năm trước, sau khi xưng vương hiệu và xây dựng Đô thành ở Phú Xuân- Huế, bên cạnh việc định ra triều phục, Võ vương Nguyễn Phúc Khoát đã quyết định sử dụng bộ trang phục áo ngũ thân làm thường phục thống nhất cho cư dân Đàng Trong. Chủ trương này đã được thực hiện nhanh chóng, vì vậy chỉ sau một thời gian ngắn, ở toàn bộ miền Nam, từ sông Gianh trở vào, các tầng lớp nhân dân đều sử dụng áo ngũ thân trong mọi hoạt động, từ lễ nghi, hội hè đến vui chơi, làm việc.
Sau khi thống nhất toàn vẹn đất nước từ Nam Quan đến Mũi Cà Mau, triều Nguyễn đã tiến hành thống nhất trang phục Bắc Nam nhằm thể hiện sự thống nhất về văn hóa của một quốc gia độc lập, văn minh, từ năm 1827 đến năm 1837, vua Minh Mạng đã quyết liệt thực hiện chủ trương này. Vì vậy, đến giữa thế kỷ 19, trang phục áo ngũ thân đã trở thành loại lễ phục và thường phục phổ biến trong toàn cõi Việt Nam, trở thành quốc phục của người Việt với cả hai giới, nam và nữ.
Từ đầu thế kỷ XX, âu phục từng bước trở thành trang phục phổ biến trong xã hội, tuy nhiên, Áo dài vẫn luôn được xem là quốc phục của người Việt Nam. Như vậy, Áo dài đã góp phần quan trọng tạo nên một hình ảnh riêng, bản sắc riêng, là thương hiệu và phương tiện nhận diện của người Việt Nam trong suốt mấy trăm năm qua.”
Tóc Xanh Vạt Áo mùa thứ 4 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, quy tụ 25 đơn vị làm văn hóa với hơn 30 gian hàng trải nghiệm. Những đơn vị tham gia đều có những lĩnh vực chuyên môn riêng, tạo nên bức tranh đa màu sắc trong công cuộc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống Việt Nam. Bên cạnh những đơn vị tại miền Nam, Tóc Xanh Vạt Áo mùa thứ 4 cũng đón tiếp các đơn vị tại Hà Nội, Huế và Nha Trang cùng vào giao lưu, thực sự là một ngày hội đặc sắc, thỏa lòng những khán giả yêu mến lịch sử nước nhà.
25 đơn vị tham dự ngày hội Tóc Xanh Vạt Áo năm nay gồm: Hoa Niên – Năm Tháng Tươi Đẹp (Việt phục triều Nguyễn ứng dụng & thiết kế); ProductionQ (creative house đứng sau thành công của hiện tượng “Tết Ở Làng Địa Ngục”, “Con Cám”,…); Đình Làng Việt (không gian văn hóa đình làng Bắc Bộ đầy hoài niệm, những câu chuyện về văn hoá dưới mái đinh); Áo Dài Năm Tuyền (áo ngũ thân ứng dụng, truyền thống và hiện đại song hành); Áo Dài Quang Hòa (thương hiệu áo dài nổi tiếng của Huế); Chiêu Minh Các (Việt phục triều Nguyễn giai đoạn Nguyễn sơ, các loại phục sức và giáp phục phỏng dựng); Chiêm Thành Vương Các (văn hóa, y quan truyền thống của Vương quốc Chăm Pa và Phù Nam); Vi Cự Việt Nhân (mô hình nhân vật lịch sử & các vị tướng lừng lẫy trong lịch sử Việt Nam); Tịnh Thủy Đường (thư pháp chữ Nho & Việt, điêu khắc ấn triện và tranh thủy mặc); Nắng Ceramic (gốm Lái Thiêu – Bình Dương xưa và nay); Cổ vật Lê Gia (nhà sưu tập cổ vật triều Nguyễn người Huế); Comicola (Nền tảng gây quỹ cộng đồng nổi tiếng với các dự án về văn hóa); Runam (nguồn cảm hứng văn hoá Việt lên nhiều sản phẩm cực kì độc đáo & đẳng cấp), Zám Studio (agency sáng tạo với cảm hứng Việt); Ngự Thiện Gia (thực phẩm truyền thống Việt Nam); PHAN ANH TUAN (thiết kế đương đại với hơi thở truyền thống); Liên Hoa (Việt phục qua các triều đại); Phúc Tâm An (thư trà Việt, trầm hương Khánh Hòa); Mộc Vô Tận (các sản phẩm rối bóng, khắc gỗ,…); Đại Việt Kỳ Nhân (boardgame lịch sử); Việt Sử Liên Minh (liên minh các thương hiệu làm văn hóa Việt Nam).
Lễ khai mạc ngày hội sẽ diễn ra vào lúc 08h30 sáng Chủ nhật (24/3). Xuyên suốt ngày hội, bên cạnh những hoạt động triển lãm, trưng bày riêng tại các gian hàng, BTC sẽ tổ chức nhiều chương trình đặc sắc tại khu vực sân khấu chính. Các sự kiện bao gồm: Tọa đàm “Thú chơi Cổ ngoạn và Cổ vật” (khách mời: Nhà sưu tầm cổ vật Lê Gia & Nhà nghiên cứu Vũ Kim Lộc); Trình diễn Việt phục của các thương hiệu nổi tiếng; Trình diễn trang phục cổ truyền và nghệ thuật truyền thống Chăm Pa; Trình diễn các loại hình nghệ thuật diễn xướng truyền thống Việt Nam (dân ca quan họ, cải lương, nhã nhạc cung đình Huế); Workshop “Di sản đô thị Sài Gòn – Nam Bộ qua các bản đồ”; Talkshow “280 năm định chế Áo Dài – 10 năm nhìn lại phong trào Cổ phong”.
Sự kiện Tóc Xanh Vạt Áo lần thứ 4 sẽ kết thúc theo truyền thống bằng đêm gala tổ chức tại Hội trường Văn Khoa. Đêm gala sẽ mở màn bằng tiết mục trình diễn cổ phục với sự góp mặt của nhiều gương mặt người mẫu – diễn viên nổi tiếng. Đêm gala cũng sẽ tiếp nối với talkshow “Đối thoại giữa những người làm văn hóa” với các diễn giả khách mời: TS Phan Thanh Hải (Giám đốc Sở Văn hóa & Thể thao tỉnh Thừa Thiên – Huế), Họa sĩ Nguyễn Đức Bình (Chủ nhiệm CLB Đình Làng Việt), nhà sản xuất Hoàng Quân (đại diện ekip ProductionQ đứng sau hiện tượng Tết Ở Làng Địa Ngục), anh Tôn Thất Minh Khôi (người sáng lập và đồng trưởng BTC ngày hội Tóc Xanh Vạt Áo). Kết thúc đêm gala là tiết mục sân khấu hóa “Chiếu Chèo Sân Đình” chào đón đoàn nghệ nhân – nghệ sĩ từ miền Bắc trình diễn.
Tóc Xanh Vạt Áo mùa 4 được tổ chức với sự đồng hành của các nhà tài trợ: Hoa Niên (nhà tài trợ Vàng), AGE20’S (nhà tài trợ Bạc), Runam và Áo Dài Năm Tuyền (nhà tài trợ Đồng) cùng đơn vị bảo trợ truyền thông: Tạp chí Du lịch Việt Nam – VietnamTravel.
